جهت اندازه گیری و بررسی کيفيت مقاومت عایقی انواع کابل، تست جریان نشتی در ترانسفورماتورها، الکترو موتورها، سوئیچ ها و همچنین بررسی ضریب دی الکتریک مواد عایق از دستگاه میگر استفاده می گردد.

میگر یا دستگاه  تست مقاومت عایق insulation resistance (IR) test دستگاهی است که برای اندازه گیری مقدار مقاومت عایق کابل، دی الکتریک و یا غیره  مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه معمولا برای اندازه گیری مقاومت های بسیار بزرگ استفاده می شود. به همین دلیل برای اندازه گیری چنین مقاومت های بزرگی نیازمند ولتاژ تزریق بسیار زیاد می باشد که در برخی از موارد به ولتاژ  10 الی 12 کیلو ولت می رسد. به نمونه دستگاه های با ولتاژ اعمالی 12 کیلو ولت به بالا اختصارا های پات (hipot) مخفف high potential گفته می شود.

اصطلاحا هایپات(hipot) به آن دسته از ابزارآلات تست امنیت الکتریکی گفته می شود که جهت بررسی عایق بندی الکتریکی در تجهیزات نهایی کابل‌ها یا دستگاه سیم کشی شده، موتورهای الکتریکی و ترانسفورماتورها و غیره  استفاده می‌شود. تحت شرایط عادی دستگاه الکتریکی بر اساس ولتاژ و ظرفیت‌های داخلی که درون تجهیز وجود دارد اندکی جریان نشتی تولید می‌کند. در صورت افزایش این مقدار نشتی عمدتا به علت عیوب طراحی یا سایر عوامل موثر، عایق گذاری در تجهیز ممکن است از بین برود که منجر به وقوع اتصال کوتاه می‌شود. این اتصالی و نشتی می‌تواند منجر به اعمال شوک یا نابودی تجهیزات متصل به بخش معیوب شود.

جهت تولید ولتاژ خروجی میگر یا تستر عایق به استفاده از منبع ولتاژ 12 ولت باطری و اینورتر داخلی خود ولتاژ220 تولید می کند سپس به کمک ترانسفورماتور های داخلی و به وسیله یکسو سازها این ولتاژ را به ولتاژDCتبدیل کرده تا در خروجی مورد استفاده قرار گیرد. نکته مهم که در استفاده از میگر یا تستر عایق بسیار مورد اهمیت است قطع بودن جریان برق قبل از وصل کردن دستگاه در مدار است که به مدار آسیبی وارد نشود و مقادیر نشان داده در دستگاه میگر تستر عایق صحیح باشد.

تست صحت عملکرد میگر (تستر مقاومت عایق)

قبل از استفاده از دستگاه میگر(تستر مقاومت عایق) بایستی تست صحت عملکرد دستگاه جهت اطمینان به مقادیر اندازه گیری شده در دستگاه انجام شود.  این تست بدین گونه است که دستگاه را روشن نموده  پراب ها را به دستگاه متصل می کنیم،در اولین گام پراب های دستگاه را از هم جدا نگه داشته و کلید انتخاب ولتاژ را در حالت حداقل ولتاژ تنظیم می کنیم سپس شاسی تحریک ولتاژ را برای مدت 10 ثانیه نگه دارید. در این حالت دستگاه بایستی مقاومت بینهایت را نشان دهد.در گام دوم  ولتاژ را در حالت حداکثر مقدار داده شده قرار داده و پراب های دستگاه را به هم متصل می نماییم و شاسی تحریک ولتاژ را به مدت 10 ثانیه نگه دارید و در این حالت مقاومت دستگاه باید روی عدد صفر باشد. درصورتی که  مقادیر  مطرح شده در دستگاه میگر(تستر مقاومت عایق)نمایش داده شود،دستگاه سالم است.

برای تست عایق بندی کابل ها ابتدا کابل را کاملا تمیز و خشک کرده و با توجه به استاندارد، ولتاژمناسب برای کابل یا دی الکتریک را انتخاب نمایید. دستگاه تست میگر را به دی الکتریک متصل کرده و شاسی تزریق ولتاژ را فشار دهید. نتیجه به دست آمده حاصل از عملیات تست را با جدول  عایق بندی کابلها مقایسه کرده چنانچه مطابق با مقادیر قابل قبول در جدول بود مقاومت الکتریکی کابل یا دی الکتریک مورد تایید می باشد.

طرز کار با میگر

نحوه اندازه گیری مقاومت عایقی کابل با استفاده از میگر دقیقا همانند اندازه گیری مقاومت توسط دستگاه اهم مترمی باشد وجه تمایز میگر با اهم متر ،توانایی ساخت ولتاژ مستقیم بسیار زیاد توسط میگر است زیرا جهت اندازه گیری مقاومت عایقی با اهم بسیار بالا، نیاز به ولتاژ بالا است. عایق مناسب و با کیفیت دارای اهم بسیار بالاست و برای تست عایق کابل نیاز به دستگاه میگر جهت تزریق ولتاژ بالا می باشد. د ر بعضی ازدستگاه های میگر ، ولتاژ اندازه گیری به ۱۰کیلو ولت و یا بیشتر نیز می رسد ولتاژ خروجی این نوع دستگاه ها، بین ۵۰ ولت تا ۱۰ کیلو ولت قابل انتخاب توسط کاربر است.

میگر های حرفه ای و پیشرفته :

از مزایای میگرهای حرفه ای دقت بالا ،پایداری دقت در دراز مدت، قابلیت اندازه گیری مقدار DAR مخفف Dielectric absorption Ratio و همچنین PI  مخفف  Polarization Index ، قابلیت اتصال به کامپیوتر جهت ذخیره نمودن نمونه های تست و بررسی مجدد آن می توان نام برد. نحوه عملکرد Megger بدین صورت است که با اعمال یک ولتاژ بالا همانند مولتی متر مقدار مقاومت را اندازه گیری میکند با این تفاوت که مقادیر بسیار بالای مقاومت را اندازه گیری میکند. نمونه هایی از ولتاژهای تست، 500V، 1000V، 2.5KV، 5KV و 10KV است.

در براثر تنش های مکانیکی، اضافه ولتاژها، عوامل محیطی مثل دما یا رطوبت، حضور مواد شیمیایی خورنده، عایق دچار آسیب میشود. لذا باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیری مثل آتش سوزی می گردد.پس مسئولین بازرسی باید بصورت دوره ای عایق بودن تجهیزات را تست نمایند. امروزه میگرهای موجود بصورت دیجیتالی میباشند در برخی مدل ها دارای حافظه داخلی یا دیتالاگر هستند که مناسب برای ذخیره اطلاعات تست شده میباشد. بطور مثال در تابلوسازی های برق، میگر دیتالاگر دار برای ثبت مقادیر عایقی تابلو مورد نیاز است. از دیگر ویژگی مگا اهم متر ها اندازه گیری ولتاژ و مقاومت الکتریکی همانند یک مولتی متر برای تست برق دار بودن کابل یا تست اتصال کوتاه می باشد.

منبع تولید ولتاژ در میگر های نسل جدید چیست؟

جهت تولید ولتاژ در میگرهای قدیمی عموما از ژنراتور های دستی و یا وسیله ای چرخان به نام هندل استفاده می شد اما منبع ولتاژ مورد نیازمیگر ها ی نسل جدید توسط باطری و یااستفاده از یک منبع تغذیه ۱۲ ولت می باشد. دستگاه میگر ولتاژ Dc را به کمک نوسان ساز ها تبدیل به Ac وسپس به کمک ترانسفورماتور، ولتاژ سینوسی تولید شده را به مقداردلخواه افزایش داده و توسط یکسوسازها به ولتاژ مستقیم تبدیل نموده تامورد استفاده کاربر قرار گیرد.

تفاوت ارت سنج با میگر چیست؟

ارت سنج مقدار مقاومت زمین که در محدوده چند اهم است را اندازه گیری می کند، در صورتی که میگر برای اندازه گیری مقاومت عایق کابل و همچنین مقاومت های بسیار بیشتر از مگا اهم استفاده می شود. میتوان گفت میگر جهت اندازه گیری مقاومت عایقی است در حالی که ارت سنج جهت اندازه گیری مقاومت الکترود و خاک در سیستم اتصال زمین بکار برده می شود.

طرز تشخیص سالم بودن میگر:
دسته‌ای را که در کنار مگر است می‌چرخانیم و دو سر سیم‌ها را با هم اتصال می‌دهیم، اگر عقربه روی صفر قرار گرفت مگر (میگر) سالم است. .برای تست آوومتر دو سر پراپ آنرا بهم وصل می‌کنیم و رنج را روی اهم قرار می‌دهیم عقربه باید منحرف شود که در این صورت سالم است. در مورد ولتمتر و آمپر متر باید با اندازه گیری ولتاژ و آمپرهای مشخص صحت آنرا تشخیص داد.

طریقه میگر زدن روی ماشین‌ها:
ابتدا لازم است اطمینان کامل از قطع برق حاصل کنیم و پس از آزمایش عدم وجود ولتاژ با رعایت کامل ایمنی توسط دو نفر مقاومت عایقی دستگاه‌ها اندازه گیری می‌شود.

طریقه استفاده از آمپر متر چنگکی:
این نوع اختصاص به اندازه گیری جریان متناوب در هادی دارد. بهتر است برای استفاده از این آمپر متر از وسایل ایمنی نظیر دستکش عایق استفاده کرد، بدین ترتیب که با فشار دادن ضامن آمپر متر که معمولاً در دستشان قرار دارد دهانه آمپر متر باز می‌شود. کابل هادی جریان را در داخل دو فک دهانه آمپر متر قرار داده و ضامن را ر‌ها می کنیم (در بعضی جهت قرار گیری هادی در میان فک‌ها مهم است) تا فک های آمپر متر بسته شود و بدین ترتیب دو فک مانند حلقه‌ای دور کابل را می گیرند. حال با عبور جریان از کابل عقربه آمپر متر منحرف و جریان گذرا از کابل را نشان می‌دهد.

 پاورآنالایزر وسیله‌ای است که به اندازه گیری دقیق ویژگی‌های قدرت الکتریسیته دستگاه‌های تولید، تبدیل و تغییر برق می‌پردازد. امروزه پاورآنالایزر‌ها دارای کاربرد‌های بسیاری هستند، به عنوان مثال می‌توانند میزان انرژی در سیستم‌های تکفاز یا سیستم‌های متقارن لود سه فاز را اندازه گیری کنند با قابلیت اندازه گیری پارامتر‌هایی همچون ولتاژ، جریان، وات، وار، توان اکتیو، توان راکتیو، کیلو ولت آمپر. همچنین قابلیت اتصال به کامپیوتر جهت ثبت به صورت مینیمم و ماکزیمم.

ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ آنالایزرﻫﺎ:

١-  آنالایزرﻫﺎﻱ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ:

ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ آنالایزرﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﻣـﻮﺭﺩ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗـﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺩ ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ آﺯﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮﺩ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ آنالایزر ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﭘﺮﺗﺎﺑﻞ ﻭ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺰ ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﻧﺪ. ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ آنالایزر ﻫـﺎ ﺑـﺮﺍﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺧﺎﺹ ﻳﺎ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ شود.

٢-  ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ:

ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍ ﺍﻧﺠـﺎﻡ می دهند. ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫـﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ یا ON-LINE  ANALISZERS ﺩﺭ ﻣﺤﻠـﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧـﻪ ﻧﺼـﺐ ﻣـﻲ ﺷـﻮﺩ ﻭ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻃﺮﻳﻘـﻲ ﺑـﻪ ﺁﻧﻬـﺎ ﺍﺭﺳـﺎﻝ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻭ ﺍﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ  ﭘﺬﻳﺮﺩ. ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﭘﺘﺮﻭﺷﻴﻤﻲ ﻭ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﺳﻬﻢ ﺑﺴـﺰﺍﻳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ. ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻧﺼـﺐ ﺻـﺤﻴﺢ ﻭ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﻬﻴﻨـﻪ ﺛﺎﺑـﺖ ﻛـﺮﺩﻩ ﺍﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺴﻴاﺮ ﻣﻔﻴﺪﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﺭ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺣﻞ ﺧﻴﻠـﻲ ﺍﺯ ﻣﺸـﻜﻼﺕ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ ﻛﻤﻚ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻫﺎﻱ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻱ ﺩﺍﺷـﺘﻪ ﺍﻧـﺪ. ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺻﺮﻓاً ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻫـﺎﻱ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ  ﺑـﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻭ ﺿﻌﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﺭ ﻭ ﺑﺮﺩﺍﺷـﺘﻲ ﻛـﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﺭ ﻭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻣﻌﻀﻼﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭﻟـﻲ ﺍﻣـﺮﻭﺯﻩ ﺁﻥ ﺍﺷـﻜﺎﻻﺕ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ. ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺭﻛﻨـﺎﻥ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺕ ﻭ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﻫﻨﻮﺯ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﮔﻴـﺮﻱ ﺻـﻮﺭﺕ ﮔﻴـﺮﺩ ﺍﺷـﻜﺎﻻﺗﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﻧﺼﺐ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺑﺎ ﻫـﺪﺭ ﺭﻓـﺘﻦ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺻـﺮﻑ ﺷـﺪﻩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺕ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﺮﺍﺕ ﻋﺪﻡ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. 

ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻱ:

ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ ﻧﺼﺐ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ آنالایزر ﺑﺮﺳـﺎﻧﺪ ﮔـﺎﻫﻲ ﺍﻭﻗـﺎﺕ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﺣﺎﺋﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺁﻧﺎﻻﻳﺰﺭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ. ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻱ می ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺳـﺎﺩﻩ ﺗـﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ ﻳـﺎ ﻳـﻚ ﻣـﺪﺍﺭ ﻛـﺎﻣﻼً  ﭘﻴﭽﻴـﺪﻩ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺮﻗﻲ، ﻓﻴﻠﺘﺮ، ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﮔﺎﺯ، ﺭﻳﮕﻼﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺯﻳـﺎﺩﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﻲ  ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭ ﺩﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺍﺩﻩ شده ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﺍﺻﻠﻲ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ:

۱- ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﺯ ﻟﻴﺴﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺎﺷﺪ.

۲- در رنج عملیاتی دستگاه آنالایزر باشد.

ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ  ﮔﻴﺮﻱ:

ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻱ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ  ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﻴﺮﺩ:

١-  ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ (SAMPLE LOCATION)

ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺍﺯ ﺗﻴﻮﺏ ﺍﺳﺘﻴﻞ ﺿﺪ ﺯﻧﮓ١/۴ ﺗﺎ ١/٨ ﺍﻳﻨﭻ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ.

۲- ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮﺩﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺍﺯ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ می ﮔﺮﺩﺩ .

٣- ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻱ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯBY-PASS ﺯﻣﺎﻥ ﻛﺎﻫﺶ  ﻳﺎﺑﺪ.

۴- ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﺸﺎﺭ،  ﺩﻣﺎ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ

۵ –  ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺒﺪﻝ مایع به گاز، ﺟﺪﺍﻛﺮﺩﻥ ﻗﻄﺮﺍﺕ ﺁﺏ ﺍﺯ ﮔﺎﺯ  و…

۶- ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﻭﺭ ﺭﻳﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ نمونه ﮔﻴﺮﻱ، ﮔﺎﺯ ﻳﺎ مایع. 

به طور کلی به دستگاههایی که برای محاسبه انرژی، توان، توان اکتیو و راکتیو، فاکتور توان(PF) واندازه‏ گیری جریان، ولتاژ طراحی شده اند پاورمتر یا پاور آنالایزر( Powermeter ) می گویند .توان بیانگر انرژی در واحد زمان است و واحد آن وات میباشد و در الکتریسیته توان از ضرب جریان در ولتاژ محاسبه می شود. در سیستمهای الکتریکی ، بخصوص در جریان متناوب به آنالیز بسیاری از فاکتورها نیاز داریم که در نحوه انتقال انرژی ،تولید و مصرف انرژی در تجهیزات الکتریکی مهم هستند. هارمونیک آنالایزریا پاور آنالایزر برای اندازه گیری پارامترهائی مثل جریان ،ولتاژ ، اغتشاش هارمونیک و بسیاری از پارامترهای کیفی توان تعبیه شده اند. پاورآنالایزر دارای کلمپ برای اندازه گیری جریان و ولتاژ سه فاز و همچنین دارای نرم افزار برای آنالیز کردن پراب میباشد. یک ابزار ضروری برای هر مدارالکتریکی پاور آنالایزر میباشد. میتوان ولتاژ باتری را قبل و بعد از پرواز به کمک پاور آنالایزر کنترل کرد. پک باتری را میبایست متعادل و بالانس کرد ولتاژ، جریان و توان سیستم را کنترل باید کرد. همه این کارها به کمک این پاور آنالایزرها قابل انجام است.

هارمونیک چیست؟
اثر هارمونیک سوم بر شکل موج اصلی. هارمونیک ها، ولتاژ و جریانهای الکتریکی هستند که در شبکه قدرت بر اثر نوعی از بارهای الکتریکی به وجود می‌آیند.

علت ایجاد هارمونیک
در جریان متناوب و عادی شبکه‌های قدرت، ولتاژ سینوسی در یک فرکانس خاص، معمولا ۵۰ یا ۶۰ هرتز است زمانی که یک بارالکتریکی خطی به سیستم متصل می‌شود، در این حالت جریان سینوسی با همان فرکانس ولتاژ شکل می‌گیرد.

وقتی که یک بار غیر خطی مانند یکسوکنندﻩها به سیستم قدرت متصل می‌شود باعث به وجود آمدن جریانی می‌شوند که دقیقا سینوسی نیست. شکل موج جریان می‌تواند بسته به نوع بار و در اثر متقابلش با دیگر اجزا سیستم بکلی پیچیده شود. صرف نظر از پیچیدﮔﻰها شکل موج جریان که از طریق تجزیه و تحلیل سری فوریه توضیح داده می‌شود، این امکان وجود دارد که موج را به یک موج ساده تجزیه کرد که در فرکانس سیستم قدرت، در مضرب صحیحی از فرکانس اصلی رخ دهد. نمونه‌های بیشتر از بارهای غیر خطی شامل تجهیزات دفتری و اداری معمول، مانند کامپیوترها و پرینترها و همچنین درایوهای با سرعت قابل تنظیم هستند.

انواع پاورآنالایزرها (پاورمترها)

1) پاور انالایز گرافیکی با کلمپ فلکسیبل
2)وات متر کلمپی
3)پاور آناالایزر نشتی جریان
4) پاور آنالایزر تک فاز و3 فاز هارمونیک
5) پاورمتر
6) وات متر
7) پاور آنالایزر تک فاز
8)پاور انالایزر سه فاز

کاربرد پاور آنالایزرها(هارمونیک آنالایزر):

درصنایع
جهت مکان یابی – عیب زدایی -پیش بینی و پیش گیری مشکلات احتمالی شبکه های توزیع و انتقال
جهت استفاده در استودیوهای صدا
جهت استفاده در شرکتهای داده پردازی – شرکتهایی که دارای سرور حساس میباشند.
اپراتورهای برق صنعتی
برآورد شار راکتیو،اکتیو و شبکه
وسیله ای منحصر به فرد برای آنالیز شبکه
کارخانجات بزرگ
کارگاههای کوچک
مصرف کننده های تجاری و فروشگاه ها
هتلها
ساختمان های اداری
مجتمع های مسکونی و تجاری
بیمارستان ها و تست ترانسفورماتور قدرت تک فازو……

کلمپ آمپرمتر یک دستگاه تست الکتریکی است که از ترکیب یک مولتی متر به عنوان پایه و بیس دستگاه به همراه یک سنسور اندازه گیری جریان تشکیل شده است. قسمت سنسور اندازه گیری جریان به صورت یک گیره است که به دور سیم هادی جریان حلقه می شود و می تواند جریان را اندازه گیری کند. در این دستگاه به کمک پراب ها نیز ولتاژ و سایر پارامتر های الکتریکی اندازه گیری می شود.  

گوس متر یا تسلامتر که اصطلاحا به آن میدان سنج هم می گویند، وسیله ای برای اندازه گیری میدان های مغناطیسی می باشد که این میدان سنج ها می توانند میزان شدت میدان را در یک جهت و یا سه جهت اندازه گیری نمایند. میدان سنج ها می توانند شدت میدان را با دو واحد تسلا و یا گوس اندازه گیری نمایند. هم چنین از نظر اندازه گیری شدت میدان در فرکانس های پایین و بالا هم گوس مترها به دو دسته تقسیم می شوند و برخی در فرکانس های پایین را اندازه می گیرند و برخی در فرکانس های بالا. 

گوس متر یا تسلامتر که در فارسی به آن میدان سنج می‌گویند وسیله‌ای برای اندازه گیری میدان مغناطیسی (electromagnetic field measurement) می‌باشد.

این شدت سنج‌های میدان مغناطیسی می‌توانند میزان شدت را هم در یک جهت و هم در سه جهت x، y، ,z اندازه گیری نمایند. میدان الکترومغناطیسی با دو واحد تسلا (tesla meter) و گوس (Gauss Meter) قابل اندازه گیری می‌باشد. گوس متر‌هایی وجود دارند که می‌توانند میزان میدان مغناطیسی را در رنج‌های فرکانسی بالا یا پایین اندازه گیری نمایند. میزان و درجه تشعشات که در ویدئو ترمینالها، فن ها، سیستم کنترل سیم کشی، خطوط برقی و ... به کار رفته است را بسیار دقیق اندازه گیری کند. EMF مخفف "ELECTRO MAGNETIG FIELD" میدان الکترومغناطیسی می‌باشد و ELF مخفف "EXTREMELY LOW FREQUNCY" فرکانس بسیار پایین می‌باشد.

تفاوت میدان الکتریک و مغناطیسی:

به همان صورت که یک ذره باردار در اطراف خود میدان الکتریکی ایجاد می کند، یک آهنربای کوچک نیز در اطراف خود میدان مغناطیسی ایجاد می کند. میدان مغناطیسی و میدان الکتریکی هر دو بردار می باشند. همان طور که می دانیم هر آهنربا دارای دو قطب N و S است و میدان مغناطیسی در قطب ها بیشترین مقدار خود را دارا می باشد و برخلاف بارهای الکتریکی که فقط می توانند یا مثبت باشند و یا منفی آهنربا همواره دارای دو قطب مثبت N و منفی S می باشد و حتی با بخش کردن یک آهنربا نمی توان قطب های آن را از هم جدا کرد و حتی بعد از بخش کردن هم هر آهنربا مجدد یک قطب N و یک قطب S دارد. اگر بخواهیم کمی علمی تر به بحث میدان مغناطیسی بپردازیم، می توان میدان مغناطیسی را میدان اطراف یک بار الکتریکی در حال حرکت تعریف کرد. بنابراین میدان مغناطیسی می تواند توسط سیم های حامل جریان نیز ایجاد شود. همچنین روش دیگر تولید میدان مغناطیسی، تغییر میدان الکتریکی می باشد. زمین هم با توجه به خاصیت هسته خود دارای میدان مغناطیسی است و قطب های مغناطیسی آن برعکس قطب های جغرافیایی می باشند، یعنی قطب شمال زمین معادل جنوب مغناطیسی می باشد.

چه موادی خاصیت مغناطیسی دارند؟

برخی مواد دارای این خاصیت می باشند که وقتی در میدان مغناطیسی واقع می شوند دارای خاصیت آهنربایی می شوند که این مواد به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

مواد فرومغناطیس نرم:

موادی که به آسانی آهنربا شده و به همان سادگی هم خاصیت آهنربایی خود را از دست می دهند را مواد فرومغناطیس نرم گویند به عنوان مثال آهن یک ماده فرومغناطیس نرم است.

مواد فرومغناطیس سخت:

به موادی که دیر آهنربا شده و دیر هم خاصیت خود را از دست می دهند مواد فرومغناطیس سخت گفته می شود. به عنوان مثال فولاد یک ماده فرو مغناطیس سخت است.

میدان مغناطیسی حاصل از عبور جریان:

در قرن هجدهم بسیاری از دانشمندان به دنبال کشف ارتباط بین الکتریسیته و مغناطیس بودند. البته مشخص شد که بار الکتریکی ساکن و آهنربا هیچ اثر و یا انرژی بر یکدیگر ندارند تا زمانی که هانس کریستال اورستد پدیده جالبی را کشف کرد. او به صورت اتفاقی دریافت که سیم حامل جریان می تواند بر روی راستای عقربه قطب نما که در نزدیکی سیم قرار داشت اثر بگذارد. بنابراین نتیجه گرفت که ظاهرا سیم حامل جریان، میدان مغناطیسی تولید می کند. بنابراین کشف اورستد سرآغاز پیدایش دانش جدیدی به نام الکترومغناطیس شد. سیم حامل جریان هم چنین می تواند به صورت یک سیم پیچ باشد. بدین صورت که اگر یک هادی جریان الکتریکی را به صورت دایره هایی با مراکز مشترک بپیچیم در واقع یک نوع ساده از سیم پیچ را ایجاد کرده ایم.

این سیم پیچ هم چنین به نام هایی چون بوبین یا سلف نیز شناخته می شود. وقتی از این بوبین و یا سلف جریان الکتریکی عبور کند، میدان مغناطیسی به وجود می آید. اگر بوبین را ایده آل در نظر بگیریم (بوبینی ایده آل نامیده می شود که طول آن نسبت به مساحتش بسیار بزرگتر باشد.) میدان مغناطیسی داخل سیم پیچ یکنواخت می شود و از میدان مغناطیسی خارج آن بسیار بیشتر می باشد، به طوری که میدان مغناطیسی دهانه سیم پیچ نصف میدان مغناطیسی میانه سیم پیچ است. این سیم پیچ ها در تمام موتورهای الکتریکی و ترانس ها به کار می روند و این سیم پیچ ها به صورت های مختلف مانند توزیع شده و متمرکز پیچیده می شوند. میدان مغناطیسی داخل سیم پیچ به عواملی از قبیل تعداد پیچش سیم در واحد متر به دور هسته آهنی که وجود این هسته خود موجب تقویت میدان می شود و نیز به بزرگی جریان عبوری از سیم نیز بستگی دارد، به طوری که هر چه جریان بزرگتر باشد، میدان تولید شده نیز بزرگتر است.

تاثیر میدان های الکترومغناطیسی بر سلامت:

با توجه به روند صنعتی شدن جوامع و از جمله افزایش روز افزون تجهیزات الکتریکی، طیف بیشتری از افراد جامعه چه در محیط های کاری و چه در محیط های مسکونی در معرض مواجهه با میدان های مغناطیسی و الکتریکی قرار دارند، و این مساله امکان ایجاد اثرات زیان بار بر سلامت افراد را افزایش داده است و همانگونه که زغال سنگ در گذشته انقلاب صنعتی را رقم زده است، امروزه هم الکتریسته به عنوان سوخت نامرئی زندگی مدرن می باشد و استفاده از این نیرو سبب تولید میدان های الکتریکی و مغناطیسی می شود. میدان های الکترومغناطیسی بر اساس رنج فرکانس شان به دو دسته ELF و VLF تقسیم می شوند. فرکانس میدان ELF در رنج 3 تا 300 هرتز می باشد و رنج فرکانس میدان VLF در رنج 3 تا 300 کیلوهرتز می باشد.

میدان های الکترومغناطیسی می توانند توسط هر نوع کابل کشی و تجهیزات حامل جریان الکتریکی مانند خطوط برق هوایی و زمینی و سیم کشی منازل و تجهیزات پزشکی و وسایل الکتریکی و غیره تولید شوند. هر چه فاصله از منبع افزایش یابد شدت میدان کاهش می یابد و معمولا در اطراف منبع مولد حداکثر می باشد. با اینکه میدان های الکتریکی و مغناطیسی با هم تولید می شوند، اما ماهیت فیزیکی و نحوه تاثیر آنها روی بدن انسان متفاوت است. نگرانی بیشتر در مورد میدان های مغناطیسی می باشد، زیرا میدان های مغناطیسی به راحتی در ساختمان ها و پوست افراد نفوذ می کنند و به سختی قابل کنترل هستند. بنابراین به صورت کلی هم جهت اهداف سلامت و هم اهداف صنعتی اندازه گرفتن میدان های مغناطیسی لازم است و برای اندازه گیری این میدان ها در حال حاضر تجهیزاتی مانند گوس متر یا تسلامتر و یا میدان سنج مورد استفاده قرار می گیرد.

میدان مغناطیسی و آهن ربای دائم :
آهنرباهای دائم اشیائی هستند که میدان های مغناطیسی مداوم خود را تولید می‌کنند. همه آهنرباهای دائم دو قطب شمال و جنوب دارند. آنها از مواد فرومغناطیسی مانند آهن و نیکل که مغناطیسی شده‌اند ساخته شده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آهنرباها، مغناطیسی شدن و در زیر فرومغناطیسی شدن را ببینید. میدان مغناطیسی غیر یکنواخت مانند اثر قطب های متضاد به دفع و جذب قطب مغناطیسی همنام همدیگر را دفع می‌کنند در حالی که دو قطب مخالف همدیگر را جذب می‌کنند. این مثال خاص از یک قاعده کلی است که آهن رباها یی که میدان قوی تری دارند جذب می‌کنند (یا بسته به جهت دفع می‌کنند). به عنوان مثال، یک قطب مغناطیسی که در نزدیکی قطب مخالف قرار داده شده به سمت میدان مغناطیسی قوی تر کشیده می‌شود. این اثر بستگی به جهت گیری آهنربا نسبت به میدان مغناطیسی دیگر دارد؛ دو قطب هم نام در نزدیکی یکدیگر همدیگر را به مناطق دور از میدان مغناطیسی ضعیف تر هل می‌دهند.

در بسیاری از موارد، نیرو و گشتاور در آهنربا می‌تواند کاملا با فرض شار مغناطیسی در نزدیکی قطب آهنربا مدل سازی شوند. در این مدل، قطبهای مغناطیسی جذب و دفع یکدیگر به شیوه‌ای مشابه با شار الکتریکی انجام می‌دهند. هر شار مغناطیسی میدا ن B خود را تولید می‌کند و توسط میدان B از دیگر شارهای مغناطیسی متاثر می‌شود. میدان خارجی H نیرویی در جهت H در قطب شمال و در خلاف جهت H در قطب جنوب ایجاد می‌کند. در میدان مغناطیسی غیر یکنواخت هر قطب زمینه‌های مختلف دارد و به عنوان نیروی متفاوتی است. تفاوت در دو نیرو حرکت آهنربا در جهت افزایش میدان مغناطیسی را باعث می‌شود و نیز ممکن است باعث گشتاور خالص نیز شود. پس هر قطب مغناطیسی، منبعی از میدان H است که در نزدیکی قطب‌ها قوی تر است. شعاع‌های الکترون در یک دایره حرکت می‌کنند. نور نتیجه برانگیختگی اتم‌های گاز در لامپ است. متاسفانه مفهوم قطب های شار مغناطیسی با دقت آنچه در داخل آهنربا اتفاق می‌افتد را منعکس نمی‌کند (نگاه کنید به فرو مغناطیسی شدن)؛ شار مغناطیسی وجود ندارد. به عنوان مثال، بر خلاف شارالکتریکی، آهن رباها نمی‌تواند قطب‌های جداگانه ای در شمال و جنوب قطب داشته باشند؛ همه آهنرباها جفت شمال و جنوب دارند. علاوه بر این، آهنربای کوچک داخل آهنربا بزرگتر در جهت مخالف به آن چه از میدان H انتظار می‌رود پیچیده می‌شود.

دورسنج موتور خودرو یا تاکومتر ابزاری است که سرعت شافت یا دیسک خودرو، موتورسیکلت یا سایر ماشین‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه معمولاً سرعت دیسک را در واحد دور در دقیقه، یا آر پی ام (RPM: revolutions per minute) اندازه‌گیری می‌کند.